V E T R A L L A
Herfst 2013
Vetralla valt op het eerste gezicht tegen. Een rommelige hoofdstraat, lelijke nieuwbouw, veel verkeer. Maar ik ga hier toch een hotel zoeken. Albergo Da Benedetta heeft een piepkleine kamer voor mij, met douche. Opgefrist stap ik een uur later naar buiten en ga ik op zoek naar de oude stad, want die moet er zijn, dat heb ik ergens gelezen.
En inderdaad, ik hoef alleen maar naar boven te kijken en daar zie ik op een hoog plateau de oude burcht liggen, een verzameling bruingele gebouwen en een kerktoren die er bovenuit steekt. De weg ernaartoe gaat schuin omhoog, ik zet er stevig de pas in, want ik ben nieuwsgierig.

Oud Vetralla
In het historische centrum van Vetralla hangt een totaal andere sfeer dan beneden. Het is er stil, ik hoor mijn eigen voetstappen. In smalle stegen hangt wapperend wasgoed, ik zie een oud huis met een loggia. Enkele straatjes leiden naar binnenhofjes, waar een paar oudjes bij elkaar zitten.
Ik loop door de oude hoofdstraat, op een hoek zie ik een oud wasbekken. Ik schiet weer een steegje in, het is er een kruipdoor sluipdoor van trappetjes, poortjes en overdekte straatjes. Wat heel jammer is dat veel pleintjes ontsierd worden door geparkeerd blik.

Poststation
Hoewel ook Vetralla Etruskische wortels heeft, werd het pas echt een bastion of een fort in de tijd van de Romeinen. Dat was niet hierboven, maar verderop bij Santa Maria di Forcassi. De Romeinen vestigden er een belangrijk poststation en je kunt daar nu nog de resten van de muren en van het forum zien.
Na de val van het Romeinse rijk week de bevolking van Vetralla uit naar dit hoge plateau, omdat ze zich van hieruit beter konden verdedigen. En dat was ook wel nodig omdat menig krijgsheer zijn oog op het stadje liet vallen.

Huwelijk
Zo stond Vetralla jarenlang op gespannen voet met de heren van Viterbo, die aanspraak op het stadje maakten. Daar is een, voor ons wel een beetje vreemd, ritueel uit voortgekomen, dat ieder jaar opnieuw vol overgave door de gemeente en de bevolking van Vetralla wordt uitgevoerd. Het gaat om een huwelijk tussen twee bomen.
Ieder jaar op 8 mei vindt in het bos op de Monte Fogliano een plechtigheid plaats, waar het stadsbestuur en de hele bevolking bij aanwezig is. Twee bomen worden in de echt verbonden. Ze worden aangekleed als een bruidspaar, inclusief sluier, en tenslotte omringd met primula’s en brem.

Eigendomsrecht
In het kerkje van Sant’Angelo komen even later alle burgerlijke en militaire autoriteiten bij elkaar voor de bekrachtiging van het ritueel. In aanwezigheid van getuigen wordt een acte ondertekend die de aanspraak van Vetrallo op het woud op de Monte Fogliano bevestigt.
Het ritueel wordt sinds 1368 jaarlijks uitgevoerd, omdat afgesproken is met Viterbo dat, als het niet wordt volvoerd, het woud op de Monte Fogliano in het bezit komt van Viterbo. Dus Vetralla bevestigt ieder jaar op deze manier haar eigendomsrecht over deze bossen.

Vluchtplaats
In de middeleeuwen werd Vetralla ingelijfd bij de Kerkelijke Staat. In 1145 vluchtte paus Eugenio naar Vetralla omdat hij in Rome zijn leven niet zeker was. Van hieruit hier kondigde hij de tweede kruistocht aan.
Vetralla heeft een paar aardige kerken, zoals bijvoorbeeld de Romaanse San Francesco kerk uit de 11e eeuw. Op de centrale piazza staat de dom, de Sant’ Andrea. Ook het Palazzo Communale is oud en een bezichtiging waard.

Giovanni
Tegen zevenen ga ik naar trattoria La Lanterna. Het is nog vroeg maar ik moet nog te voet terug van het oude Vetralla naar de moderne stad, waar mijn hotel is, en dat wil ik niet in het donker doen. Ik ben de eerste gast. Maar niet voor lang. Een oudere heer komt binnen, loopt het restaurant door en gaat aan een tafeltje naast het mijne zitten.
Als de eigenaar van de trattoria even later bij hem komt staan, zegt hij dat hij hetzelfde neemt als ik. En zo komen we in gesprek. Vrij snel ontstaat een heftige discussie omdat onderwerp van gesprek Berlusconi is. Ik heb het al vaker meegemaakt, al vinden ze het nog zo’n schurk, het is wel hùn schurk en Italianen houden er niet van als je als buitenlander hun politici gaat zitten bekritiseren. Ik snap dat ook wel en al gauw komen we op wat persoonlijker onderwerpen.

Haile Selassi
De man vertelt dat hij nu weliswaar in de omgeving van Vetralla woont, maar dat hij is opgegroeid in Ethiopië (dat in1935 voor een korte periode door de Italianen werd veroverd en Abessinïe werd genoemd). Zijn vader had daar een bedrijf en het gezin leidde er na de oorlog een onbezorgd leven. Zijn familie verkeerde er in de hoogste kringen, keizer Haile Selassi was volgens hem een persoonlijke vriend. Toen de marxistische dictator Mengistu Haile Mariam in 1974 een staatgreep pleegde, was het uit met de pret en berooid keerde de familie terug naar Italië, waar ze maar moeilijk konden wennen.
Nu woont hij iets buiten Vetralla, op het landgoed van zijn ouders, zijn moeder is twee jaar geleden overleden. “Ik ben mijn hele leven alleen geweest” vertelt hij, “maar vlak nadat mijn moeder overleed, heb ik een vrouw leren kennen. Ze woont nog in Rome maar binnenkort komt ze bij me wonen.”

Landgoed
Hij wil me heel graag zijn landgoed laten zien en vooral de foto’s van zijn jeugd in Ethiopië. Ik word wel nieuwsgierig. Volgens de eigenaar van de trattoria is deze Giovanni, zoals hij heet, te vertrouwen.“Hij komt hier vaak eten, iedereen kent hem, hij doet geen vlieg kwaad.”
En zo zit ik even later in een terreinwagen en rijd door een prachtige landschap waar de ondergaande zon een warme oranje gloed overheen legt. Bij de ingang van zijn landgoed komen twee Dobermann Pinschers ons met veel geblaf verwelkomen. “Je bent toch niet bang voor honden?” vraagt Giovanni terloops. Het huis is een bungalow met een waranda in een uitgestrekte tuin vol fruitboompjes.
Binnen heeft het huis iets bedompts. Giovanni schenkt een sapje voor me in, en gaat op zoek naar zijn fotoalbums. En ja hoor, kleine zwartwit fotootjes met kartelrand zitten erin geplakt en daar zie ik hem, aanmerkelijk jonger, met zijn hele familie en….. keizer Haile Selassie staat tussen hen in. Het is dus waar.

Vriendin
Daar gaat de telefoon. De vriendin uit Rome. Giovanni is nu toch een beetje in verlegenheid gebracht. Hij zegt niets over mijn aanwezigheid. Ik kan me dat ook wel een beetje voorstellen. Kort daarna brengt hij me, zoals beloofd, weer weg, terug naar Vetralla.
De Dobermanns kijken ons vanachter het hek een beetje beteuterd na. Het is nu pikdonker maar overal in de tuin lichten vanuit het gazon spotjes op. Giovanni heeft het, sinds zijn terugkeer in Italïe, financiëel blijkbaar goed gedaan. Het lijkt me hier goed toeven….

Vetralla