T R E M I T I S C H E   E I L A N D E N
Zomer 2013
De boot vertrekt met een half uur vertraging uit de haven van Termoli. Het is een grote draagvleugelboot die me naar de Tremitische Eilanden zal brengen, vijf eilanden in de Adriatische Zee. Er bestaan veel legendes over het ontstaan van de archipel.

Diomedes
In die legendes speelt Diomedes, een held uit de Griekse mythologie ten tijde van de Trojaanse oorlog, de hoofdrol. Zo zou hij enkele rotsen uit Troje hebben meegenomen en die met een achteloos gebaar in zee hebben geworpen, waarmee de archipel een feit was.
Met de draagvleugelboot duurt de reis naar de eilanden een klein uurtje. De Italianen op de boot zijn duidelijk in vakantiestemming. Er wordt gezongen en geklapt, een grote vent met een staartje doet danspasjes voor. Een paartje verliest zich de hele reis in minutenlange kussen.

San Domino
We komen aan op het grootste eiland: San Domino. Het is een rotsachtig eiland. De bebouwing stelt niet veel voor. Stalletjes, campings en vakantiehuisjes.
De plaatselijke schippers wachten ons op voor een rondvaart door de archipel en langs de grotten. Ik stap over in een open boot met bankjes. Hoewel ik al voor de excursie heb betaald, krijg ik het opeens spaans benauwd. De grotten moeten spectaculair zijn, maar ik besluit dat ik liever mijn eigen plan trek. De boot zit mudvol, de zon brandt op m’n hoofd en wie weet hoe lang die rondvaart gaat duren. Ik wil vrij zijn.

San Nicola
Op San Nicola ga ik van de boot af. Het is het meest bewoonde eiland van de eilandengroep en heeft een lange geschiedenis. Uit grafvelden is gebleken dat hier al sinds de prehistorie mensen wonen.
Op San Nicola zijn Griekse graven uit 500 voor Christus gevonden. Eén tombe wordt het graf van Diomedes genoemd. Vooruit, nog één legende over deze Griekse held. Het schijnt dat er ’s nachts vaak een geluid over het water giert, dat klinkt als huilen. Het blijken de pijlstormvogels te zijn die zich samen met de meeuwen in de grotten ophouden. Volgens de legende zijn het de medestrijders van Diomedes die door Afrodite in vogels zijn veranderd.

Centrum
Blij dat ik mijn vrijheid weer terug heb, begin ik het eiland te verkennen. San Nicola is het historische, religieuze en administratieve centrum van de eilandengroep. Ik begin een pad te beklimmen dat langs de ommuring van het bewoonde deel van San Nicola omhoog loopt. Op weg naar boven kom ik verschillende verdedigingstorens tegen.

Klooster
Helemaal boven is de Santa Maria al Mare, een kerk en een kloostercomplex verstopt in een groot fort.
Zo konden de Benedictijner monniken zich tegen piraten en Saracenen verdedigen. Hoewel het kloosterhof vervallen is, is de kerk tot in de puntjes verzorgd, inclusief een prachtige witte gevel. Binnen ligt een vloer van mozaïek en op de plek van het altaar staat een schitterend altaarstuk , een polyptiek van verguld hout van de Veneziaanse school.

Strafkamp voor homoseksuelen
Het kloostercomplex staat op het hoogste punt van het eiland. Van hieraf kan ik over de hele archipel uitkijken, het is een prachtig gezicht. Op weg naar beneden raak ik in gesprek met twee Italiaanse mannen. We krijgen het over de verbanning van homoseksuelen naar de Tremitische Eilanden tijdens de fascistische periode. In 1938 liet Mussolini op San Domino een strafkamp voor homoseksuele mannen inrichten. Hoewel de levensomstandigheden er aanvankelijk vrij primitief waren, hebben veel voormalig gevangenen niet al te slechte herinneringen aan deze tijd.
In een artikel op de BBC-website verklaart een voormalige balling: “Mussolini had ongewild een plek gecreëerd waar wij openlijk homoseksueel konden zijn”. Het duurde niet lang of de aankomst van iedere nieuwe gevangene werd gevierd, er ontstonden vele romances en er werd zelfs theater gemaakt.
En zo kon het gebeuren dat San Domino, bedoeld als strafkolonie, de enige plek in Italië werd waar homo’s zichzelf konden zijn. Helaas kwam bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog een eind aan het kamp.

Giulia
De Tremitische Eilanden hebben een lange geschiedenis van ballingen. Een reeks van machthebbers stuurden onderdanen die ze liever kwijt dan rijk waren naar de eilanden toe waar ze gedwongen waren te blijven. Eén van de beroemdste
is de kleindochter van keizer Augustus, die vanwege haar, volgens de keizer, losbandige levensstijl naar
San Nicola werd verbannen. Na twintig jaar overleed ze. Ze is begraven op het eiland San Nicola waar je haar tombe, Tomba di Giulia, nog altijd kunt bezoeken.

Napolitaans dialect
Soms hebben de ballingen blijvende sporen achtergelaten. Dat is het geval met een grote groep Napolitanen. Koning Ferdinand van Napels en de Twee Siciliën liet vanaf 1843 ongewenste figuren uit de achterbuurten van Napels naar de Tremitische Eilanden deporteren. Het grappige is dat de bevolking van de eilanden hierdoor tot op de dag van vandaag nog steeds Napolitaans dialect spreekt.

‘Pesce locale’
Inmiddels is het half twee en heb ik honger en dorst. Ik kom langs een restaurant met een piepklein terras dat ‘pesce locale’ aanbiedt. Ik installeer me aan één van de twee tafeltjes en eet een vissalade. Als ik even naar binnen loop, zie ik dat het restaurant binnen enorme ramen heeft die uitzicht bieden op de baai. Aan het andere tafeltje is inmiddels een vrouw komen te zitten met wie ik al gauw in gesprek raak. Het is een Servische die ten tijde van de Balkanoorlog uit Belgrado is gevlucht en naar Rome is vertrokken. Inmiddels is ze alweer jaren met een Romein getrouwd, vertelt ze, en is ze hier met haar gezin op vakantie.

Natuurreservaat
Sinds 1989 hebben de Tremitische Eilanden de status van maritiem natuurreservaat. De grootste toeristische attractie van de eilandengroep is toch wel dat je hier op allerlei manieren van de ongerepte natuur kunt genieten. Er zijn geen auto’s op de eilanden, maar wel veel wandel- en fietspaden. Daarnaast is er volop gelegenheid om de onderwaterwereld te onderzoeken. Er kan gesnorkeld worden en duikscholen bieden duikcursussen aan. In de havens van San Domino en San Nicola bieden schippers met kleine en grotere bootjes hun diensten aan om je naar de grotten te brengen. Je kunt ook zelf een grote opblaasboot met buitenboordmotor huren en de eilanden afvaren. Overal zijn strandjes en ook in de grotten kun je zwemmen.

Buitenleven
Ik ben nu wel een beetje jaloers op al die jonge Italianen die vanmorgen met koffers en rugzakken op San Domino landden om zich een aantal dagen helemaal aan de natuur en aan het buitenleven over te geven. Ik stap om half vijf weer op de draagvleugelboot naar Termoli met het vaste voornemen hier een keer in het voorjaar terug te komen. Sinds kort vliegt Ryanair dagelijks vanaf vliegveld Eindhoven op Pescara. En van daaruit kun je met de bus of de trein naar Termoli. Vanuit de haven vertrekken iedere dag boten naar de Tremitische Eilanden.

Tremitische Eilanden