T E R M O L I
Zomer 2013
Termoli is nou niet de eerste badplaats die bij je opkomt als je een strandvakantie in Italië wilt houden. Met de auto is het een roteind rijden, het ligt helemaal in Molise (onder de Abruzzen) en de regio staat als arm en achtergebleven bekend. Ik vraag me dan ook af wat me te wachten staat als ik vanmorgen vanaf mijn B & B in de binnenlanden van Molise naar Termoli rijd. Ook de Italianen zelf praten een beetje geringschattend over de stad, zelfs hier. Het is bloedheet, dus ik vertrek al vroeg. Genietend van een landschap van wijngaarden en vele tinten geel en bruin rijd ik naar de kust. Ik veroorzaak bijna een aanrijding als ik langs de kant van de weg stop om weer eens een foto te maken.

Burcht
In Termoli volg ik het bordje ‘porto’ . Maria van de B & B heeft me aangeraden de auto in de haven te parkeren. Daar is inderdaad een groot parkeerterrein vol auto’s. Ik zet mijn oude beestje tussen het andere blik neer. Er is nergens schaduw, dus ik zal straks op de terugweg in een kokend sardineblikje terug moeten rijden. Als ik me omdraai, zie ik de oude burcht van Termoli op een hoge rots voor me oprijzen. Via een trap klim ik vanaf de haven naar boven, naar het oude centrum. Ik kom in een schilderachtige omgeving terecht. De burcht is tegen een heuvel aangebouwd met op het hoogste punt de kathedraal. Ik ben meteen betoverd door de kleurige vissershuisjes, begroeid met bourgainville, die uitkijken over de strakblauwe zee. Dit oude deel van Termoli is een doolhof van steegjes en pleintjes, pastelkleurige huizen met overal bloemen voor de deur of aan de vensters. Ik kom al gauw uit op het plein voor de kathedraal, een Romaanse kerk uit de 12e eeuw.

Kathedraal
De kerk staat op de plek waar archeologen de oudste resten van bewoning hebben gevonden. Rondom 600 v. Chr. bleken op deze rots al mensen met een zekere mate van beschaving te leven. Archeologen konden dat afleiden uit grafvelden die hier zijn gevonden. Zoals gezegd, dateert de kathedraal uit de 12e eeuw, maar uit archeologische vondsten is gebleken dat hier in de 11e eeuw ook al een kathedraal stond, die is door twee opeenvolgende aardbevingen vernietigd. Zakenlieden uit Ravello stelden na de aardbevingen geld beschikbaar voor een nieuwe kathedraal. Er werd meteen met de herbouw begonnen met als resultaat deze prachtige kerk.

Mozaïeken
Restaurateurs en archeologen bleven in de eeuwen daarop aan de kerk sleutelen en onder de kerk wroeten. Met als gevolg enkele bijzondere vondsten. In de jaren ’30 van de vorige eeuw vonden archeologen vloermozaïeken onder de kerk die teruggaan tot de 9e eeuw en die blijkbaar in de vorige kerk lagen. De mozaïeken bevinden zich in de crypte van de huidige kerk en zijn erg de moeite waard. Ook lees ik dat in 1761, bij een restauratie, in een oude crypte de botten van de patroonheilige van de stad, de heilige Basso zijn gevonden en de botten van Timotheus, een leerling van de apostel Paulus. Als ik de kerk heb bekeken, strijk ik neer op een terras op op het plein ervoor. Zo kan ik ook nog van de Romaanse facade met het mooie beeldhouwwerk genieten.

Laptop
Aan het tafeltje naast mij zitten twee mannen achter een laptop. Ze lijken een gewichtig gesprek over werk te voeren. Het digitale werken heeft ook Termoli bereikt, wie noemde dit ook alweer een achtergebleven gebied? Ik loop vervolgens eindeloos door de steegjes. Ooit woonden hier alleen maar vissers. Ook nu zie je de autochtone bewoners voor hun huis zitten. Maar uit menige woning stappen ook vakantiegangers met badtassen naar buiten, of artistieke vogels die hier even zijn neergestreken, niettemin is het hier pittoresk.

Trabocchi
Als ik over de borstwering naar beneden kijk, zie ik de vissers aan het werk. Ze vissen hier met de zogenoemde trabocchi. Dat zijn een soort spinachtige installaties die via een steiger de zee inlopen en waaraan de vissers hun netten hangen. Het is een manier van vissen die land en zee met elkaar verenigt, want de vissers hoeven zo niet de zee op. Nieuwsgierig loop ik de steiger van een trabocco op. Er komt net een visser aanlopen, ik verexcuseer me, maar hij wenkt me met hem mee te lopen. En zo sta ik even later op de houten constructie met lange palen die aan alle kanten de zee insteken en waaraan de netten worden neergelaten. Eén van de vissers komt zelf proestend het water uit. “Vandaag werk ik niet” verontschuldigt hij zich voor zijn duik in het koele water. Ze vertellen dat ze de schade aan het repareren zijn die een wervelstorm hier een dag of tien geleden heeft aangericht.

Kasteel
Als ik de burcht uitloop het nieuwere gedeelte van Termoli in, passeer ik een groot kasteel. Niemand weet precies wie het in de middeleeuwen liet bouwen. Frederik de Tweede, of de Normandische ridders, die zich in die tijd in Zuid-Italië vestigden? Het is heel indrukwekkend en je kunt erin als je het nader wilt bekijken. Het kasteel diende als militaire controlepost voor het kustgebied van Molise en het zuidelijker gelegen Apulië en voor het achterland van Molise. Ook konden er voorraden bewaard worden, zo blijkt uit de indeling binnen.

Moderne Tijd
In 1847 gaf koning Ferdinand de Bourbon Termoli toestemming om ook buiten de burcht te bouwen. Er werden om te beginnen twee straten aangelegd, de Via Nazionale en de Corso Umberto en daarmee begon voor Termoli de moderne tijd. Nu ligt er een klein gezellig centrum buiten de ‘borgo’ met winkels en veel restaurantjes. Ook is er een groot strand. Het is half één en mijn maag knort. Ik strijk neer op een terras aan één van de vele pleintje en eet een heerlijke pasta, linguine met zeevruchten. Een wit wijntje erbij, in en in tevreden bekijk ik het dagelijks leven op straat.
Later in de middag koop ik in een rommelig kruidenierszaakje een ‘Molise Rosso’ , een rode wijn van de Cantine Cipressi, nooit van gehoord, maar toch leuk om dadelijk in Bussum met veel heimwee op te drinken.

Engels
Dan loop ik langs het plaatselijke ‘Punto Informazione’ van Termoli. Een dame klampt me aan. Of ik informatie ga vragen binnen. Ja, dat was ik wel van plan. Of ik dat dan alsjeblieft in het Engels zou willen doen, want haar twee pupillen die achter de balie zitten, moeten hun Engels oefenen. Ik ben de beroerdste niet, dus glimlachend posteer ik me voor de balie en spreek één van de meisjes aan in het Engels. ‘Do you have some information for me, please?” vraag ik. Ze kijken elkaar aarzelend aan, dan neemt de jongste het woord. “Ovvvcourze iet izz pozzible, hier izz zome informazzzion.” Ik begin een algemeen praatje en na verloop van tijd komen ze aardig op gang. Ze zijn een beetje verlegen maar na wat goedgelukte zinnen komt het zelfvertrouwen. Theoretisch beheersen ze de taal redelijk maar dat praten hè, dat is bij iedere nieuwe taal de laatste en moeilijkste hobbel die je moet nemen.

Lerares Engels
Later zit ik met hun lerares Frine Bravi voor het kantoor nog wat na te praten. Het probleem is, zegt zij, dat Italianen wel Engels leren, zelfs al op de lagere school, maar dat ze het daarna nooit meer horen. Op televisie wordt alles immers in het Italiaans nagesynchroniseerd. We wisselen email-adressen uit en nemen afscheid van elkaar. De meisjes staan inmiddels ook buiten. Ik word door ze uitgezwaaid als ik de de ‘borgo’ weer inloop op weg naar mijn auto. Ik heb er, geloof ik, een vriendin bij.

Termoli