C I T T A D E L L A
voorjaar 2013
Giancarlo is gepensioneerd. Sindsdien houdt hij zich bezig met de geschiedenis van zijn stad: Cittadella.
Als ik bij het informatiebureau voor toerisme vertel dat ik over Cittadella wil gaan schrijven, wordt hij meteen gebeld om mij rond te leiden. En daar heb ik geluk mee, want Giancarlo kan leuk vertellen, zeker als hij ziet dat ik enthousiast word, dist hij nog veel meer details op. Cittadella ligt in de regio Veneto.
Als je Italië binnenkomt over de Brennerpas en je bij Trento of Rovereto de autostrada verlaat en je rijdt naar het zuidoosten, richting Bassano del Grappa, kom je in Cittadella. Een niet zo heel bekende parel in het lieflijke landschap van de Veneto.

Padua
De stad valt meteen op door haar totale ommuring.
Een middeleeuwse muur, met vier poorten die toegang geven tot de vesting. De Porta Bassano heeft maar liefst vijf poorten achter elkaar die allemaal afgesloten konden worden. Giancarlo vertelt dat de stad Padua begin 1200 aan één van zijn condottieri de opdracht gaf op de plaats waar nu Cittadella ligt, een stad te bouwen. Dit was om de noordelijke grensstreek van haar gebied te versterken tegen invallen vanuit de Alpen en om een betere controle over de stadstaat te kunnen houden. De stad en de muur werden opgetrokken op resten die de Romeinen ooit hadden achtergelaten.

Hoogtevrees
De muur is de grootste toeristische uitdaging van Cittadella. Langs de kantelen loopt een smal pad vanwaar de soldaten tussen de kantelen door de vijand beschoten. Langs dat pad is een ijzeren hek geplaatst en je kunt nu over dat pad boven langs de muur het hele stadje rondlopen. Ik moet wel waarschuwen, je moet geen hoogtevrees hebben.

Jacopo Bassano
Giancarlo neemt me ook mee naar de Dom en laat me een heel mooi schilderij van Jacopo Bassano zien, van Christus die eet met de Emmausgangers. Het hangt in de sacristie. Van Bassano zijn ook fresco’s te zien in het oude deel van de kerk.

Roemrucht verleden
Overal in Cittadella zijn nog de resten te zien van haar roemruchte verleden. Het Palazzo della Loggia, het Palazzo Pretorio, de resten van fresco’s in de ‘portici’, de leeuw op een marmeren zuil voor de kerk, symbool van de latere Venetiaanse machthebbers. Nadat de muren en de huizen waren opgetrokken, ontstond er al gauw een levendig stadje. Het vormde vanaf het begin een belangrijke doorvoerpost van de handel uit Duitsland naar Padua en later naar Venetië. Vooral ook doordat de rivier de Brenta langs het plaatsje stroomt die uitkomt in de Adriatische Zee.

Teatro Sociale
Tenslotte wil Giancarlo me ook nog het Teatro Sociale laten zien. We komen in de prachtig 19e eeuws theatertje dat tot op de dag van vandaag nog volop gebruikt wordt. Als ik vraag waarom het ‘teatro sociale’ heet, vertelt Giancarlo dat de rijke inwoners van Cittadella hier vroeger allemaal een eigen loge hadden, waarvan ze ook een sleutel bezaten. Beneden in de zaal zat het gewone volk dat een krukje moest huren, de stoelen die er nu staan, waren er toen nog niet. “In de hal had je aan de ene kant een fruitverkoper, die ook krukjes verhuurde en aan de andere kant was er het buffet waar de rijken hun drankje bestelden.” Aan de hand van de plaatsen in het theater kon je dus de status van de aanwezigen bepalen. Als je je een eigen loge kon veroorloven, ging het je blijkbaar goed.

Trattoria
Tenslotte brengt Giancarlo me naar een oude trattoria met een laag plafond met zware balken.
Hij waarschuwt de eigenaar dat hij me niet moet afzetten. Op dat moment komt een collega van het toeristenbureau binnenstuiven met nog wat affiches voor mij bij zich. Dan nemen ze afscheid, en gaan naar hun eigen huis om te gaan lunchen. Het restaurant zit binnen de kortste tijd bomvol. Er zal veel moeten gebeuren, wil de Italiaan zijn warme lunch ’s middags opgeven. Op het menu zie ik dat in deze streek asperges de specialiteit zijn, ik bof.

Cittadella